Camino Francés
Het pelgrimspad van de wereld
De Camino Francés is de populairste pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Deze route laat zien dat pelgrimeren meer dan ooit leeft. Je treft hier namelijk talrijke pelgrims van over de hele wereld.
| Afstand: | 769 km vanaf Saint-Jean-Pied-de-Port of 744 km vanaf Roncesvalles |
| Duur: | ongeveer een maand |
| Beginpunt: | Saint-Jean-Pied-de Port of Roncesvalles |
| Eindpunt: | Santiago de Compostella |
| Categorie: | veeleisende langeafstandswandeling, pelgrimstocht |
De Spaanse naam Camino Francés betekent Franse Weg. Die verwijst naar de pelgrims van over de Pyreneeën die deze pelgrimsroute al sinds de middeleeuwen lopen. Ook hebben velen van hen zich hier in de loop van eeuwen gevestigd. Plaatsnamen en onder meer kerken, kloosters en bruggen verwijzen naar deze eeuwenoude geschiedenis.
Vanwege de historische betekenis staat de Camino Francés op de Werelderfgoedlijst van Unesco. De pelgrimsroute voldoet aan verschillende criteria hiervoor, waaronder de aanwezigheid van een culturele uitwisseling tussen verschillende delen van de wereld; in dit geval tussen het Iberische Schiereiland en de rest van Europa.
De Camino Francés heeft overigens niet de oudste papieren. Zo zou de eerste pelgrimage zijn gemaakt door koning Alfons II van Asturië. Hij trok al in de negende eeuw vanuit Oviedo naar de tombe van Sint-Jacob. Hieruit ontstond de Camino Primitivo, maar de minder zware Camino Francés kreeg uiteindelijk de meeste faam.
Tegenwoordig is de Camino Francés een ontmoetingsplek van pelgrims uit alle werelddelen. Zij zijn elk jaar met duizenden op de pelgrimsroute te vinden. De traditie van culturele uitwisseling blijft zich dus vernieuwen. Het is dan ook bij uitstek een plek om je open te stellen voor mensen met heel verschillende achtergronden.
Beschrijving van de Camino Francés
Strikt genomen begint de Camino Francés net buiten het plaatsje Puente la Reina in Navarra. Op deze plek komen namelijk twee andere pelgrimsroutes samen: de Camino Navarro en de Camino Aragonés. De eerste route doorkruist de Pyreneeën bij de westelijker gelegen Roncesvallespas en de laatste bij de Somportpas, die meer naar het oosten ligt.
Een groot aantal pelgrims van buiten Spanje arriveert via de Camino Navarro, dus over de Roncesvallespas. Zij beginnen dan in Saint-Jean-Pied-de-Port aan hun oversteek van de Pyreneeën. Daarna bereiken ze al snel de bekende stad Pamplona, de hoofdstad van Navarra, en enkele dagen later Logroño, de hoofdstad van wijnstreek La Rioja.
De Castiliaanse koningsstad Burgos markeert de overgang naar de Spaanse Hoogvlakte oftewel de Meseta. Hier loop je door een ingetogen landschap met weinig schaduw. Daarop volgt León, een andere zetel van koningen, en bisschopszetel Astorga. Niet lang daarna bereik je het hoogste punt van de pelgrimsroute bij het Cruz de Hierro.
De laatste hoge bergpas bevindt zich bij O Cebreiro. Vanaf deze plek kun je bij helder weer uitkijken over het groene Galicië dat voor je ligt. In dit deel zie je langs het pad typisch Galicische cruceiros (wegkruisen) en hórreos (verhoogde graanschuren). Vanaf de Monte do Gozo krijg je de eerste blik op Santiago de Compostella en loop je de stad binnen.
Pelgrimeren op de Camino de Santiago
Bekijk de algemene pagina over pelgrimeren op de Camino de Santiago met:
- een uitleg over pelgrimeren;
- een overzicht van pelgrimsroutes;
- wandeltips.
Mooiste etappes
Persoonlijk vind ik dit de mooiste etappes van de Camino Francés:
Saint-Jean-Pied-de-Port – Roncesvalles
Wie niet genoeg geoefend heeft, krijgt het zwaar tijdens de etappe van Saint-Jean-Pied-de-Port naar Roncesvalles. Je loopt tijdens deze etappe namelijk ruim 27 kilometer en maakt een klim van meer dan duizend meter. De panorama’s over de Pyreneeën zijn echter prachtig. Ook kom je hier langs historische plekken die teruggaan tot Karel de Grote.
Burgos – Hornillos del Camino
Castrojeriz valt in de wijde omgeving op. Het plaatsje is namelijk vastgeplakt aan een tafelvormige heuvel met daarop een kasteel. De Camino Francés vormt de hoofdstraat van het dorp en leidt uiteindelijk naar Frómista. Daar kunnen liefhebbers van de romaanse architectuur hun hart ophalen aan de Iglesia de San Martín.
Villafranca del Bierzo – O Cebreiro
De eerste stappen in Galicië zet je tijdens de etappe van Villafranca del Bierzo naar O Cebreiro. Daarvoor maak je wel eerst een flinke klim naar 1330 m, maar het is ook de laatste hoge top op de Camino Francés. Op de bergpas vind je pallozas (traditionele huizen) en de Iglesia de Santa María la Real, die is gebouwd op fundamenten uit de negende eeuw.
Monte do Gozo – Santiago de Compostella
Monte do Gozo is Galicisch voor Heuvel van de Vreugde. En vreugde vervult pelgrims op deze plek, want ze zien vanaf deze heuvel voor het eerst hun bestemming: de kathedraal van Santiago de Compostella. Deze laatste kilometers maken het een onvergetelijke etappe, of je nu arriveert met een opgetogen of droevig gevoel (want het is voorbij).
Beste tijd voor de Camino Francés
De lente en de herfst zijn qua weersomstandigheden de beste tijd voor de Camino Francés. Verder zijn de maanden juli en augustus af te raden vanwege de hitte. Bovendien zijn dit volgens de statistieken van het Pelgrimsbureau in Santiago de drukste maanden, vooral op de laatste 100 km vanaf Sarría. Op de naamdag van Sint-Jacob (25 juli) is het erg druk in Santiago.
Slechts een klein aantal pelgrims waagt zich in de winter aan de Camino Francés. Dit vraagt wel om een goede voorbereiding. Ook is het oversteken van de bergpassen in onder meer de Pyreneeën dan praktisch onmogelijk en zelfs riskant. Houd er verder rekening mee dat veel herbergen en andere voorzieningen dan dicht zijn. Voor het laatste stuk is de Camino de Invierno een alternatief.
Wandeltips
Overweeg de Camino de Invierno
De Camino de Invierno is een afsplitsing van de Camino Francés. Die was oorspronkelijk bedoeld om pelgrims in de winter een alternatief te bieden voor de bergpas bij O Cebreiro. Tegenwoordig is deze ook in de andere seizoenen steeds meer in trek als rustig alternatief voor het (extra) drukke laatste deel. De Camino de Invierno splitst zich af in Ponferrada.
Kies eventueel een andere pelgrimsroute
Meerdere wegen leiden naar Santiago de Compostella. Zo zijn andere pelgrimsroutes van de Camino de Santiago veel rustiger, zoals de Camino Primitivo en de Vía de la Plata. Ook kun je naar meer heilige plaatsen pelgrimeren, waarbij je kunt denken aan de Via Francigena naar Rome. Of binnen de Japanse spirituele tradities aan de Kumano Kodo.
Mijn ervaringen
Op mijn eerste dag van de Camino Francés doorkruis ik de Pyreneeën naar Roncesvalles. In de eerste herberg krijg ik de vraag om een enquête in te vullen over de redenen van mijn pelgrimage. Tja, een goede vraag … Hoe ben ik op het idee gekomen om bijna 800 km te gaan lopen door Noord-Spanje? Wat bezielt me om dat een maand lang te doen?
Op de vragenlijst zie ik vijf vakjes met redenen voor een pelgrimage: gastronomico (gastronomisch), deportivo (sportief), cultural (cultureel), espiritual (spiritueel) en religioso (religieus). Zijn de genoemde opties niet allemaal zaken die horen bij het leven, vraag ik mezelf af. Ik besluit uiteindelijk dan ook om alle vakjes aan te kruisen.
Ik denk even aan de betekenis van het werkwoord bezielen: een ziel oftewel leven aan iets geven. Ja, daarom ben ik hier. Het is 2006 en mijn studie zit erop. Een nieuw leven wacht, met de bijbehorende vragen. Hoe verder in deze nieuwe fase? Ik ben jaren later nog steeds op pad en loop net als toen op de Camino nog steeds af en toe met de ziel onder de arm.
Gelopen in 2006
Wandelgidsen en reisboeken
A Pilgrim’s Guide to the Camino de Santiago
De Engelstalige pelgrimsgidsen van John Brierley zijn aan te bevelen. Bijvoorbeeld A Pilgrim’s Guide to the Camino de Santiago, de editie voor de Camino Francés. Naast kaartjes en routebeschrijvingen bevatten Brierley’s gidsen informatie over de spirituele aspecten van een pelgrimstocht. En, misschien wel het belangrijkste, de gidsen worden regelmatig geactualiseerd (de versie van 2020 heb ik hier vermeld).
Spiritueel pelgrimeren
Het boek Spiritueel pelgrimeren van Inge van der Zanden beschrijft de innerlijke kilometers die je aflegt tijdens een pelgrimstocht. Het bevat geen kaartjes en routebeschrijvingen, maar een heldere uitleg over de historie en de diepere zin van het pelgrimeren. De auteur maakt daarbij gebruik van haar eigen ervaringen op de Camino de Santiago.
